Ramzes III, ostatni wielki faraon

Powrócę do małej świątynki bogini Hathor, egipskiej patronki górników, której fundamenty znaleziono przy kopalniach miedzi w Timna Valley. Zbudowano ją już w XIV w. pne, za faraona Setiego dla egipskich górników. Prawdopodobnie, po trzęsieniu ziemi, odbudowano  za czasów faraona Ramzesa II. Z kolei Ramzes III kazał tu postawić swój obelisk obok  boginii  Hathor. I nagle, w połowie XII w pne Egipcjanie opuszczają te tereny. Archeolodzy znajdują ślady Midianitów, którzy – jak już pisałam wcześniej –  przerobili starą świątynkę dla siebie. – Czy zaglądnął tu kiedyś Mojżesz, który przez 40 lat pasał owce dla swego teścia, kapłana Midianitów Jetro? – pytałam.

Nie wiemy, co było bezpośrednim powodem tej zmiany warty. Bogatej w miedź kopalni, nie opuszcza się bez powodów. Być może  wiązało się to ze zbrodnią na Ramzesie III, i jego zabiciem w tzw. „spisku haremowym”? 10 lat temu, w 2011 r. zrobiono mumii, znajdującej się w muzeum kairskim,  tomografię komputerową i potwierdziła ona, że wielkiemu starożytnemu  budowniczemu poderżnięto gardło! Pozostawił po sobie wspaniałe budowle, ale – jakbyśmy dziś powiedzieli – przesadził z frontem inwestycyjnym. Królewskim rzemieślnikom  w osadzie Deir El-Medina nie dostarczano na czas pożywienia i wypłaty. Wybuchł strajk. Prawdopodobnie pierwszy strajk pracowniczy (wyklęty powstań ludu ziemi!), odnotowany w historii. Czy w „naszej” kopalni w Timna Valley też zbuntowali się robotnicy, czy po prostu Egipcjanie odeszli stąd w pokoju? Nigdy się tego nie dowiemy. Faktem jest natomiast, że po śmierci Ramzesa III Nowe Państwo zaczęło chylić się ku upadkowi, wpływy Egiptu  na Bliskim Wschodzie zaczęły maleć. Pojawiła się przestrzeń do nowych przedsięwzięć politycznych, także dla Izraelitów, którzy bądź to wędrowali gdzieś po pustyni z Mojżeszem, bądź czekali spokojnie w Kanaanie na nowe czasy. I doczekali się. J

Fot Ramzesa III z Wikipedii.