Dzisiaj nie daje mi spokoju zakończenie książki prof. Ludwika Hassa o rosyjskiej masonerii (Loża i polityka, 1998, mamy egzemplarz w domu z dedykacją Autora). Hass zastanawiając się nad kondycją wolnomularstwa rosyjskiego przytacza słowa wielkiego niemieckiego myśliciela i masona zarazem Lessinga, który pisał: „Z istoty swojej jest wolnomularstwo równie stare jak społeczeństwo mieszczańskie [obywatelskie]. Oba nie mogły inaczej powstać jak tylko p o s p o ł u, może nawet społeczeństwo mieszczańskie jest tylko latoroślą wolnomularstwa. Albowiem płomień w ognisku jest też <źródłem słońca>. […] Byłaby to matka i córka, bądź siostra i siostra; los ich obu zawsze wzajemnie na siebie oddziaływał. W jakim stanie znajdowało się społeczeństwo mieszczańskie, w takim znajdowało się też wszęxzie wolnomularstwo, i na odwrót”.
Myślę, że labilność polskiego wolnomularstwa, pewna amorficzność jest spowodowana i tym, że polska klasa średnia – bo takim terminem teraz posługujemy się – jest ciągle nieustabilizowana, szuka swojej drogi. Odchodzi lub już odeszło pokolenie polskich inteligentów – Judymów (świetnie to pokazuje Anna Kargol w biografii Andrzeja Struga), a nowe mieszczaństwo nie ma ani swoich bohaterów, ani nawet nazwy, poza jakimiś literkami: X, Y, Z – choć te ostatnie bardziej określają pokolenia wchodzące na arenę dziejów.
Jutro odbędzie się w Warszawie Konwent Wielkiego Wschodu Polski, obediencji liberalnej, która Patent uzyskała od Wielkiego Wschodu Francji w lipcu 1997 r. Niżej – fragment Deklaracji, czym jest WWP, sprzed 20 lat: Masoneria jest przedmiotem szczególnie ostrych ataków ze strony wszystkich sił Ciemnogrodu, ponieważ zawsze opowiadała się za świeckością państwa i życia społecznego, za tworzeniem Społeczeństwa Ludzi Światłych, wykształconych, tolerancyjnych, wolnych od przesądów rasowych, narodowych, wyznaniowych, za społeczeństwem ludzi otwartych na świat i na współpracę kulturalną mającą na celu zarówno przyswajanie sobie wartości innych kultur, jak i promieniowanie wartości tworzonych przez Polską. Mamy piękne tradycje, ale liczyć się będzie przede wszystkim to, co nasze pokolenie współczesnych polskich wolnomularzy wniesie do kultury polskiej i światowej. A chcemy wnieść przede wszystkim Więcej Światła! (Cyt. za: „Wolnomularz Polski” nr 15-16 (październik-listopad) 1997 r., s. 2.).
Aszera 