W książce Jadwigi Byszewskiej Poszukiwania brata Teofila często najciekawsze dla mnie są… przypisy. Dwa z nich dotyczą roli siostry Mojżesza Miriam. Miriam jest ważną postacią i wspomina się o niej w księgach: Micheasza i Wyjścia. W tej ostatniej nazywa się ją prorokinią i włącza w rebelię przeciwko Mojżeszowi, gdy ten żeni się z Etiopką. Wraz z Aaronem i Mojżeszem wezwana zostaje przed oblicze Pana. Z książki Byszewskiej dowiedziałam się po raz pierwszy, że istnieje jeszcze jedna księga, tzw. Sprawiedliwego lub w innych tłumaczeniach Jaszera, w której rola Miriam jest o wiele znaczniejsza. Byszewska: „Tam są zdania świadczące o tym, że to Miriam, przybrana siostra Mojżesza, prowadziła Naród Wybrany, a nie Mojżesz. I było to całkowicie uzasadnione historycznie, ponieważ zanim Mojżesz zaczął szerzyć wiarę w jednego Boga, naród izraelski wierzył w babilońskich bogów, których kapłankami były kobiety”. Moim zdaniem autorka zastosowała tu zbyt duży skrót myślowy. O wiele lepiej o roli Miriam pisze nieznany mi autor w blogu „Gdy rozum śpi…”, który kilka lat temu napisał: „Inny przykład to Księga Jaszera, do której odwołują się Księga Jozuego i II Księga Samuela, jako do dzieła starszego i znaczącego. Księga Jaszera opisuje dzieje Izraelitów od pobytu w Egipcie do exodusu do ziemi kananejskiej. Wyraźnie mówi, iż to nie Mojżesz był przywódcą duchowym ludu, lecz… kapłanka Miriam, którą Mojżesz starał się zrzucić z urzędu! W tym czasie żydzi czcili jako główne bóstwo… boginię Aszirat [hebr. Aszera] wywodzącą się z wierzeń ugaryckich, gdzie była żoną głównego boga Ela. U Izraelitów ona była głównym obiektem kultu, co godziło się z silnym u dawnych hebrajczyków matriarchatem”.
W mojej domowej Biblii Tysiąclecia (wyd. piąte) o tej księdze pisze się w przypisie na str. 215, że jest „bliżej nie znana”. Kilka informacji o niej podaje jednak Byszewska w przypisie 102 informując, że nigdy jej nie włączono do Biblii: „Znana [Księga Jaszera] była w średniowieczu i podobno jej egzemplarz znajduje się w archiwum uniwersyteckim w Paryżu. W 1029 r. została odnaleziona, przetłumaczona i wydana przez opata Cantenbury (Youngblood i inni, Bible Dicionary. s. 303 – 304, 413; Laurance Gardner, Lost Secrets of the Sacred Ark, London 2004, s. 59 – 61).
Dlaczego Księga Jaszera była i pozostaje taką tajemnicą? Pewnie dlatego, że świadczy o matriarchacie i politeiźmie 12 plemion, które weszły do Kaananu. Samo to imię „J aszer” – wszak pobrzmiewa w nim imię boginii Aszery, a to wystarczy, żeby księga przestała być „święta”, choć zdaniem Jozuego i Samuela pisał ją sam Sprawiedliwy.
Tagi: Aszera, Jadwiga Byszewska, Księga Jaszera, matriarchat, Miriam
Aszera 
Skomentuj